لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در این پژوهش سعی شده است که پارامترهای لرزه ای برای منطقه قم محاسبه گردد. برای نیل به این هدف از روش حل معکوس تعمیم یافته استفاده شده است که در ابتدا توسط اندروز [1] ارائه شد. برای استفاده از این روش ابتدا بانک داده های شتاب نگاری ایجاد و داده های شتاب نگاری همگی از شبکه شتاب نگاری سازمان تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استخراج شد. برای تهیه بانک داده ها، تمامی رکوردهای شتاب مربوط به منطقه مورد مطالعه از بقیه رکوردها جدا شد و سپس مولفه های قائم و افقی هر رکورد استخراج گردید. پس از تهیه بانک داده ها، تمامی رکوردها تصحیح شد و موج برشی مستقیم از کل رکورد جداسازی گردید. طیف فوریه برای رکوردهای به دست آمده محاسبه شد و در 20 فرکانس بین 4/0 تا 15 هرتز با فواصل لگاریتمی مساوی از طیف فوریه نمونه برداری به عمل آمد تا داده ها جهت استفاده در الگوریتم حل معکوس تعمیم یافته آماده شوند. با استفاده از روش حل معکوس تعمیم یافته و با استفاده از روش اندرو برای مقید کردن درجه آزادی معادله، ماتریس معلومات و مجهولات مسئله تهیه شد. معادله ماتریسی با کمک روش جداسازی مقادیر تکین حل شد. در محاسبه فاکتور کیفیت امواج برشی مدل گسترش هندسی از مدل معتضدیان [2] استفاده شده است. اثرات چشمه، مسیر حرکت امواج برشی و تاثیرات ساختگاهی که ایستگاه ثبت کننده در آن واقع شده است هرکدام به طور مجزا محاسبه شده اند. در این منطقه پارامتر کیفیت امواج برشی برابر محاسبه شده است. مدل استفاده شده برای تحلیل اثر چشمه مدل می باشد و برای محاسبه افت تنش، فرکانس گوشه، بزرگای گشتاوری و غیره از روش جستجوی نقطه به نقطه استفاده شده است و این پارامترها برای تمامی زلزله های بانک داده ها محاسبه گردیده اند. تشدید ساختگاهی نیز برای تمامی ایستگاه های ثبت کننده محاسبه شده است.

سابقه و هدف: وقوع حوادث و بلایای طبیعی را می توان از مهمترین دغدغه ها و نگرانی های زندگی بشر به خصوص مردم کشورهای در حال توسعه دانست. وجود بلایای طبیعی در کشورایران سبب شده است که ایران جزء 10 کشور نخست جهان در زمینه بلاخیز باشد. تحلیل داده های لرزه ای نشان می دهد که تقریبا هر 5 سال بطور متوسط یک زمین لرزه با بزرگی 7 (همانند زلزله های سراوان و سرپل ذهاب-کرمانشاه) در ایران اتفاق میافتد و اثرات جدی بر جامعه انسانی وارد می سازد. در این مطالعه تحلیل پارامترهای جنبش نیرومند زمین در گستره سرپل ذهاب با نگاهی ویژه به بحران های ناشی از آن پرداخته شد. روش بررسی: در راستای ارزیابی دوره بازگشت زمین لرزه در این سامانه گسلی از دو رابطه مقدماتی گوتنبرگ-ریشتر و توزیع پایانی کیکو-سلوول استفاده شد. در راستای مطالعه لرزه خیزی و تحلیل خطر زمین لرزه پس از مطالعه زمین شناسی گستره مطالعاتی، به بررسی زمین ساخت و لرزه خیزی منطقه پرداخته شد. پس از آن مدل لرزه زمین ساختی از این پهنه تهیه شد تا ماهیت لرزه خیزی هرچه بهتر مشخص گردد. سپس، بانک داده های چشمه های لرزه زای گستره مورد مطالعه، تعریف و برای انجام تحلیل های بعدی، وارد نرم افزار Ez-frisk گردید. نتایج: نتایج حاصل از دو روش لرزه ای بیان شده نشان می دهد که در محدوده مطالعاتی با توجه به نتایج به دست آمده، رخداد زمین لرزه ای با بزرگای بیش از 7. 8 Ms> در سه بازه زمانی از واقعیت به دور می باشد. همچنین رخداد زمین لرزهای با بزرگای بیش از7. 8 Ms> در گستره مورد مطالعه با هیچ یک از داده های لرزه ای همخوانی ندارد. از طرفی مقادیر شتاب در سمتی که شیب گسل به آن سو است (شمال شرقی گسل)، نسبت به طرف مقابل، از مقادیر بالاتری برخوردار است. علاوه بر آن بیشینه مقدار شتاب زمین لرزه در موقعیت گسل پیشانی کوهستان در حدود 0. 75 گال برآورد شده است. نتیجه گیری: بنابراین با توجه به اهمیت منطقه مطالعاتی (از نظر زمین شناسی)، وجود گسل های فعال و مهم در کل منطقه، همچنین تهدیدات سیاسی-امنیتی، وجود مبادلات و پیوندهای فضایی دو سوی مرز و توسعه نیافتگی مطالعه و برنامه ریزی در زمینه ی مدیریت بحران این منطقه ضروری به نظر می رسد. همچنین با توجه به نتایج دوره بازگشت زلزله در این منطقه، بالا بردن سطح انعطاف پذیری محیط شهری در برابر تنش های ناشی از بروز بحران و نیز به حداقل رساندن زمان بازتوانی و تاب آور ساختن شهرها ازجمله مهمترین عواملی است که می بایست در برنامه ریزی و مدیریت شهرها مورد توجه قرار گیرد.

دبی جریان در سرریزها به طور مستقیم با طول تاج سرریز متناسب است، در صورتی که عرض کانال یا مخزنی که سرریز بر روی آن اجرا می شود محدود باشد، یکی از راهکارهای افزایش ظرفیت، افزایش طول تاج سرریز با زیگزاگ کردن سرریز در پلان می باشد. در این تحقیق تعداد 196 آزمایش بر روی 9 مدل فیزیکی با تغییر پارامترهای هندسی از جمله زاویه دیواره سرریز (α)، ارتفاع سرریز (P)، شکل دماغه ها، فرم تاج سرریز و شیب دهانه های ورودی جهت بررسی عملکرد هیدرولیکی سرریزهای کنگره ای انجام گردید. ضریب دبی سرریزهای کنگره ای با زاویه دیواره (o12=α) کمتر از زوایای دیگر (o20و o35=α) بدست آمده است. علت آن را می توان چنین بیان کرد که با افزایش زاویه دیواره سیکل ها، زاویه نزدیک شدن جریان با دیواره سیکل ها به حالت عمودی نزدیک تر شده و این سرریزها شبیه سرریزهای خطی عمل می کنند و در نتیجه ضریب دبی جریان بیشتر می شود. شیب دار کردن دهانه-های ورودی بدلیل کاهش افت جریان ورودی به سرریز و همچنین افزایش 10 درصدی ارتفاع سرریز و تغییر فرم تاج سرریز به فرم ربع دایره ای، ضریب دبی را افزایش داده ولی با نیم دایره ای کردن دماغه های بالادست تاثیر چندانی در ضریب دبی مشاهده نگردید. کارایی سیکل سرریزهای کنگره ای با افزایش زاویه دیواره ها کاهش می یابد بطوریکه در 2/0=H t/p کارایی سیکل سرریزهای کنگره ای با زوایای دیواره 35، 20 و 12 درجه به ترتیب برابر 1، 2 و 3 بدست آمده است.

جنبش های نیرومند زمین در حوزه نزدیک گسل دارای مشخصات خاصی بوده و تاریخچه زمانی این فرایندها می تواند دارای پالس های بزرگ با پریود بلند سرعت و نیز موجک های تغییر مکان پایه با هر دو ماهیت استاتیکی و دینامیکی باشد. رکوردهای نیرومند ناشی از لرزش ها و ارتعاشات شدید زمین در حوزه نزدیک گسل های فعال، دارای قابلیت بالای آزادسازی انرژی و ایجاد جنبش های نیرومند ضربه ای و نیز توانایی شگرف در آشکارسازی پالس های بزرگ در تاریخچه زمانی هستند. بر این پایه، در جهت شناخت و مفهوم سازی جامع تر جنبش های نیرومند زمین در حوزه نزدیک گسل، می توان مدل های برازشی فرم بسته را با توجه به مشخصات ساختارهای موج گونه در تاریخچه زمانی، رابطه سازی نمود. در این مطالعه با تفسیر و کاربرد دو عبارت ترکیبی مثلثاتی، به موضوع مدل سازی ساختارهای موجی شکل موجود در تاریخچه زمانی رکوردهای حوزه نزدیک پرداخته شده است. عبارات مذکور، دارای قابلیت برازش شکل و ساختار پالس های سرعت و شتاب هستند. همچنین، روند شبیه سازی های فرم بسته به گونه ای انجام شده که علاوه بر برازش پالس های موجود در رکورد شتاب و تاریخچه زمانی سرعت زمین، ساختارهای حاصله نیز دارای شباهت هر چه بیشتر با رکورد واقعی باشد. در همین راستا، پس از مدل سازی پالس های مذکور، دامنه تغییرات انرژی جنبشی حمل شده توسط رکورد واقعی و نیز نگاشت مصنوعی، محاسبه و با هم مقایسه شده اند. نتایج این تحقیق، نشان گر قابلیت های خوب و موثر کاربردی برای مدل برازشی فرم بسته است.